ولنتاين روز شما نيست،منتظر باشيد
كريسمس امسال، ايرانيان مقيم آمريكا و به دنبال آنها بسياري از ايرانيان سراسر دنيا ايميل مبتكرانهاي را دريافت كردند كه با شوخي تندي به آنها يادآوري ميكرد جشن كريسمس به ايرانيان مسلمان ارتباطي ندارد.اما شايد مبتكر اين ايميل فراموش كرده بود كه بسياري از همين ايرانيها، از چند روز بعد در تدارك جشن ديگري خواهند بود كه به اعتقاد گروهي ديگر اصلا قرابتي با فرهنگ آنها ندارد.به گزارش "ايلنا" 14 فوريه يا 25 بهمن ماه(امسال به علت سال كبيسه با 26 بهمن مصادف شده است) از سالهاي بسيار دور ميلادي به عنوان روز «ولنتاين» جشن گرفته ميشود و در كشور ما در سالهاي اخير به «روز عشاق» معروف شده است.
ولنتاين ايرانيها با گاوهاي چيني
اين روز كه در سالهاي قبل با رد و بدل كردن هديههاي نه چندان گران قيمت مثل شكلات و عطر بين دخترها و پسرها به شب ميرسيد، امسال با دگرگوني جالب توجهي مواجه شده است. انگار قرار است به دلايل نامعلوم ولنتاين جوانان ايراني امسال با «گاوهاي چيني» برگزار شود؛ چه از همان يك ماه پيش كه تب و تاب اين روز آغاز شد، بيشترين چيزي كه در فروشگاهها عرضه ميشود همين عروسكها هستند.
بسياري از فروشندگان امسال عروسك به ويژه «گاو» از طرفداران بيشتري برخوردار است.حميد فروشندهاي كه تا سالهاي پيش بيشتر عروسكهاي كوچك يا قلبهاي تزئيني را در روزهاي نزديك به جشن ميفروخت در اين مورد مي‌گويد كه امسال باورود عروسكهاي بزرگ و گران قيمتتر فروش چندين برابري را تجربه كرده است و هنوز به روز ولنتاين نرسيده به اندازه سه ماه گذشته فروش كرده است.
بسياري از كساني كه به دنبال برگزاري جشن ولنتاين ميروند، حتي با معني آن آشنا نيستند
نكته جالب توجه اين است كه بسياري از كساني كه به دنبال برگزاري جشن ولنتاين ميروند، حتي با معني آن آشنا نيستند. در ميان 50 نفري كه مورد پرسش شدند، حدود 34 نفر اطلاعي در مورد معناي اين مراسم نداشتند و ديگران هم اطلاعات دست و پا شكستهاي را از شبكههاي خارجي دريافت كرده بودند.
سميرا يكي از افرادي است كه اگر چه هر سال براي دوست خود كادوي ولنتاين ميخرد اما معناي آن را نميداند" به نظر من «ولنتاين» روز عشاق است و بقيه معاني و تاريخچه آن مهم نيست."
آرش ولنتاين را يك جور سرگرمي ميداند. او كه اين اسم را به اشتباه« ولنتايم» تلفظ ميكند، مي‌گويد: اگر چه من هر سال از دوستانم هديه ميگيريم و براي آنها هم هديه ميخرم اما معناي آن برايم چندان اهميتي ندارد.
جشن ولنتاين در حالي سال به سال رو به پررنگتر شدن در بين جوانان ايراني ميگذارد كه برداشت مردم ساير كشورهاي جهان در اين باره قدري متفاوت به نظر ميرسد.
گوستاو آمريكايي و ساكن هلند است و نخستين هديه ولنتاين خود را به مادرش داده است. او هر سال هديه كوچكي را براي معلم، مادر و يا يكي از دوستان مورد علاقهاش مي‌دهد و از اينكه اين رسم در بين مسلمانان نيز رواج پيدا كرده قدري متعجب ميشود.بسياري از دوستان گوستاو پايبند به برگزاري جشن ولنتاين نيستند و اين رسم در بين آنها خيلي جدي تلقي نميشود.
اما سارا كه بيشتر عمر خود را در ايران سپري كرده، چند سالي است كه در كانادا به سر ميبرد. او گرايش ايرانيان را به ولنتاين نميپسندد و مي‌گويد: «اين جشن فقط براي پولدار كردن توليدكنندگان و فروشندگان است و فقط به همين منظور به ايران وارد شده است.»
به اعتقاد سارا بهتر است كه جوانان ايراني به رسوم فرهنگي خود بيشتر پايبند باشند تا اينكه از رسوم كشورهاي غربي تبعيت كنند.
شايد منظور سارا از رسوم سنتي همان جشن مهرگان باشد كه به گفته كارشناسان در فرهنگ ايراني روز عشق است و با ولنتاين برابري ميكند.
سپندارمذگان یا ولنتاین؟!
کمتر کسی است که بداند در ایران باستان، نه چون رومیان از 3 قرن پس از میلاد- که از 20 قرن پیش از میلاد- روزی موسوم به روز عشق وجود داشته است. جالب است بدانید که این روز در تقویم جدید ایرانی دقیقا مصادف است با ۲۹ بهمن، یعنی تنها ۴ روز پس از ولنتاین فرنگی! این روز سپندارمذگان یا اسفندارمذگان نام داشته است. فلسفه بزرگداشت این روز به عنوان “روز عشق” به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را 30 روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند. روز پنجم سپندار مذ بوده است. سپندارمذ لقب ملی زمین یعنی گستراننده، مقدس و فروتن است. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندارمذگان را به عنوان نماد عشق می پنداشتند.در باور ایرانى مرد داراى قدرت مردانگى و تفکر و خردورزى بیشترى است، در برابر آن زن نیز داراى مهر ورزى، عشق پاک، پاکدامنى و از خودگذشتگى فراوان ترى است که هر یک از این دو به تنهایى راه به جایى نبرده و حتى روند پویایى گیتى را هم به ایستایى مى کشانند. اگر مردان بدنه هواپیماى خوشبختى اند، زنان موتور آن اند که پیکره بى موتور و موتور بى بدنه هیچ کدام به تنهایى به اوج سعادت نمى رسند بلکه ذره اى حرکت و جنبش هم برایشان ناممکن است. اشوزرتشت خوشبختى بشر را وابسته به میزان دانش و خرد انسان مى داند نه جنسیت و قومیت و رنگ و نژاد و از دیدگاه وى همه انسان ها _ همه زنان و مردان _ داراى حقوق برابرند. او دختران را در گزینش همسر آزاد شمرده و عشق پاک و دانش نیک را دو معیار اصلى مى داند و خوشبختى همسران جوان را در زندگى زناشویى در این مى داند که هر یک بکوشند تا در راستى از دیگرى پیشى جویند.
امشاسپند سپندارمذ، نگهبان و ایزدبانوی زمین ِسرسبز و نشانی از باروری و زایش است. جشن سپندارمذگان یا اسفندگان، روز گرامیداشت زنان در ایران باستان بوده و این روز به نام «مردگیران» یا «مژدگیران» یا «مزدگیران» (=هدیه گرفتن از مردان) نیز در ادبیات فارسی به کار رفته است.گردیزی در کتاب زینالاخبار نیز درباره واژه «مردگیران» اشاره کرده است که از این جهت این جشن را مردگیران میگفتند که زنان به اختیار خویش و با آزادی، شوی و مرد زندگی خود را برمیگزیدند.سپندار مذگان جشن زمین و گرامیداشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می‌کردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه می‌دادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت می‌کردند
مهرگان در فرهنگ ايراني روز عشق حقيقي و واقعي است
اسفنديار اختياري، نماينده زرتشتيان مجلس هشتم معتقد است كه مهرگان در فرهنگ ايراني روز عشق حقيقي و واقعي ناميده شده و مردم بايد به جاي ولنتاين اين روز را زنده كنند.وی كه از رواج فرهنگ غربي در ايران ناخرسند است، تصريح ميكند: به دليل نبود برنامههايي براي فرهنگسازي بسيار باز رسوم زيباي ايراني مورد غفلت واقع شده‌اند.
به گفته او «مهرگان» همزمان با ششم مهر ماه، بهترين زمان براي ابراز علاقه و دوستان و بستگان است.
اصغر مهاجري جامعهشناس و استاد دانشگاه هم نقص در مديريت برنامهريزان كشوري در برجستهسازي و استفاده از ظرفيتهاي فرهنگي را دليل گرايش نادرست جوانان ايراني به «ولنتاين» ميداند و مي‌گويد: فرهنگ مردم ايران غني و توسعه يافته است و هم در پيشينه ملي و هم در پيشينه مذهبي نمادهايي از «روز عشق» به چشم ميخورد.
جايگزيني روزهاي متناسب با ولنتاين همان كاري است كه بسياري از كشورها انجام دادهاند. مثلا چين، ژاپن و مصر هر كدام روزهايي را معادل «ولنتاين» در كشور خود جشن ميگيرند.
در كشور چين اين روز به «شب هفتها» ناميده ميشود و در ژاپنيها به «تاناواتا» معروف است. در كره جنوبي نيز مردم روز «پپرو» را جشن ميگيرند و مصريها هم روز چهارم نوامبر هر سال را به عنوان روز عشق برگزار مي‌كنند.
در ايميلي كه ايرانيان مقيم آمريكا در روز كريسمس دريافت كردند ضمن تبريك عيد كريسمس نوشته شده بود «كريسمس به شما ربطي ندارد، منتظر نوروز باشيد» پس شايد بد نباشد اين جمله را در مورد «ولنتاين» نيز تكرار كنيم.
تاريخچه ولنتاين
به هر حال تاريخچه ولنتاين به زمان اعدام كشيشي با همين نام برميگردد اما تاريخچه كامل و دقيق والنتين در دست نيست.
بنابر برخي روايات در سده سوم ميلادي كه مطابق ميشود با اوايل شاهنشاهي ساساني در ايران، در روم باستان فرمانروايي بودهاست بنام كلاوديوس دوم (CLAUDIUS II). كلوديوس عقيده داشت مردان مجرد نسبت به آناني كه همسر و فرزند دارند سربازان جنگجوتر و بهتري هستند. از اين رو ازدواج را براي سربازان امپراتوري روم قدغن ميكند. كلاوديوس به قدري بيرحم وفرمانش به اندازه‌اي قاطع بود كه هيچ كس جرات كمك به ازدواج سربازان را نداشت. (شايان ذكر است كه در آن هنگام هنوز امپراتوري روم، به آيين مسيحيت نگرويده بود و اين امر تقريباً 40 سال پس از دوران كلاوديوس دوم يعني در دوران كنستانتين اول، موسوم به كنستانتين كبير صورت گرفت). اما كشيشي به نام والنتين (والنتيوس)، مخفيانه عقد سربازان رومي را با دختران محبوبشان جاري ميكرد. هنگامي كه كلاوديوس اين امر را دريافت، والنتين را دستگير و زنداني كرد. كلاوديوس به منظور منصرف ساختن والنتين از باور خويش، به زندان و به استقبال وي شتافت و او را مورد محبت فراوان قرار داد. اين در حالي بود كه والنتين نيز به گونه‌اي متقابل كوشيد تا كلاوديوس را به آيين مسيحيت فراخواند؛ امري كه موجبات خشم امپراتور روم را فراهم ساخت و حكم به اعدام وي داد. هنگامي كه والنتين در زندان به سر ميبرد، يكي از زندانبانان دختري نابينا داشت كه به زندان ميآمد به تفصيل با وَلِنتَين سخن ميگفت و درست پيش از آن كه والنتين به اعدام محكوم گردد، براي آن دختر نابينا كارتي فرستاد كه بر روي آن نگاشته بود: ««از طرف والنتين ِ تو» (FROM YOUR VALENTINE)» امضاء كرده‌است، اصطلاحي كه تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته و به وفور بر روي كارتهاي والنتين مشاهده ميشود.
افسانه ديگر حاكي از آن است كه هنگامي كه والنتين را به زندان افكندند، مردم براي وي يادداشت‌هايي كوچك كه در لفافه پيچانده بودند و در شكافهاي ديواره سلول وي جاسازي ميكردند ميفرستادند و او آنها را يافت و در حق آنان نيايش كرد. به ديگر سخن، بنياد تاريخي كارت والنتين همين امر است. كشيش والنتيوس در 14 فوريه 270 ميلادي (در برخي روايات 269 و مطابق با برخي روايات ديگر 273 بعد از ميلاد) اعدام شد. بنابراين او را به عنوان فدايي و شهيد راه عشق ميدانند و از آن زمان والنتين تبديل به نمادي براي عشق شده‌است و بدين روست كه در كشورهاي جهان، به ويژه كشورهاي اروپايي و امريكاي شمالي، مراسم روز والنتين همه ساله در 14 فوريه برگزار ميگردد.
در ايميلي كه ايرانيان مقيم آمريكا در روز كريسمس دريافت كردند ضمن تبريك عيد كريسمس نوشته شده بود «كريسمس به شما ربطي ندارد، منتظر نوروز باشيد» پس شايد بد نباشد اين جمله را در مورد «ولنتاين» نيز تكرار كنيم.
( با سپاس از همه ی دوستان و بازدید کنندگان تارنما ، لازم به ذکر است که این پست قبلا" درج شده بود و برای یاد آوری موضوع ،مجددا" به روز شد . )
منشور كوروش به وطن بازگشت
فرمان دادم بدنم را بدون تابوت و مومیایی به خاک سپارند تا اجزای بدنم ذرات خاک ایران را تشکیل دهد.